Rapport frå eit grensehotell

2015

Rockepoeten Tom Roger Aadland sitt nye album Rapport frå eit grensehotell dreier seg om menneskelig ensomhet og lengsel etter kjærlighet. Det låter mørkere og mer skittent enn tidligere; det er mer rock og mindre folk.  Musikken veksler fra gotiske klanglandskap via sår melankoli til energisk rock. Det er stemningsfullt, mørkt og vakkert, og det er filmatisk. Det er Vestlandsgotikk på sitt mest besnærende. Produsent Lars Voldsdal (Madrugada, Hellbillies) har selv mikset albumet, som er mastret av legendariske Greg Calbi ved Sterling Sound, New York.

Tekstar

  • 1Rapport frå eit grensehotell

    Denne sangen startet som et lite dikt, nesten som en liten, svart spøk. Etter at teksten var ferdig, gikk jeg en liten stund og lurte på hva slags musikk eg kunne sette til, for spøken hadde blitt svartere da. Jeg hadde en følelse av at musikken burde inneholde et element av blues, men også av noe østeuropeisk. Harmonilæreren min på konservatoriet pleide si at jeg skrev russisk musikk. Et kompliment, for han var Shostakovitsj-fan. Den innspilte versjonen tar utgangspunkt i den første, råe demoversjonen jeg gjorde med bare vokal og gitar, men i studio kom alle i bandet med viktige bidrag. Lise Voldsdals flotte strykearrangement gav et løft, og produsent Lars Voldsdal gjorde en fantastisk, filmatisk miks av det hele. Jeg tror denne innspillingen kanskje er en av de tingene jeg tar med meg til Perleporten når tida kommer. Hvis de tar wav-filer der, kan hende tar de bare vinyl.

    Guden for hemn og hat
    Fryda seg storleg der han sat
    Nok ei grense vart streka opp
    Ein ramn åt roleg av ein sundsprengd kropp
    Diplomatar gjekk i skytteltrafikk
    På flyet høyrde dei klassisk musikk

    Guden for hat og hemn
    Sov sin sigersvande svevn
    Nok ei grense vart viska ut
    Ei jente venta fåfengd på sin kjære gut
    På storskjermen synte dei sjakkspel og sport
    Det hender eg ønskjer meg langt, langt bort

    Eg elskar deg meir enn meg sjølv
    Eg ønskjer du var her i kveld
    Og at eg kunne finne ord for
    Alt det hjartet ustanseleg ropar
    Eg rapporterer frå eit grensehotell
    Gjennom røyken som stig, gjennom regnet som fell

  • 2Songen av jorda

    Det er songen av jorda du høyrer
    Eit ufullenda meisterverk, for visst
    Stundom blir han spelt for døve øyrer
    Stundom gjer han den som lyttar trist

    Eg skulle ha sagt då eg såg deg
    Du var så vakker at det gjorde vondt
    Og vondt blei verre då eg gjekk ifrå deg
    Djupt inni meg ein stad gjekk noko sundt

    Det er songen av jorda du høyrer
    Eg tråva gate opp og gate ned
    Stundom blir han spelt for døve øyrer
    Stundom gjev han den som lyttar fred

    Du var som ei rose utsprungen
    Du blømde frå ei frosen jord så skrinn
    Eg strekte handa ut, som var eg tvungen
    Og strauk bort kvar ei tåre frå dine kinn

    Det er songen av jorda du høyrer
    Eg skulle gjerne sett deg ein gong til
    Stundom blir han spelt for døve øyrer
    Men han leier aldri den som lyttar vill

    Det hender eg snur meg i svevne
    Det hender at eg vaknar av at eg græt
    Eg tek dagane som dei kjem, etter beste evne
    Du var det beste som eg nokon gong forlét

    Det er songen av jorda du høyrer
    Eg veit det no, at du blir aldri mi
    Stundom blir han spelt for døve øyrer
    Stundom set han den som lyttar fri

    Han kling for dei svakaste svake
    For alle dei som langsamt stig i rang
    For alt som låg der forsvarslaust og nake
    Kvar veg du begynte på, som blei for lang

    Det er songen av jorda du høyrer
    Eit ufullenda meisterverk, for visst
    Stundom blir han spelt for døve øyrer
    Stundom gjer han den som lyttar trist

  • 3Like til mi dør

    Blant de kjæreste eiendelene i min tidlige ungdom var to kassetter med The Beatles: 1962-66 og 1967-70. På 1967-70 var båndet delvis krøllet i starten, så det tok mange år før jeg hørte slutten av Strawberry Fields Forever. Mesterverkene var vel på 1967-70, men popperlene på 1962-66 var jo flotte! From Me to You. Help. Nowhere Man. Hver gang jeg klarer å skrive en brukbar poplåt, tenker jeg på The Beatles og 1962-66-kassetten.

    Du sa det var ingenting som måtte sikrast
    Du sa det var ingenting som sprang vekk
    Du sa det var ingenting som trong spikrast
    Viser berre kor stutt synet stundom rekk
    Eg har grunna lenge på det, korfor allting er så sårt
    Om eg blundar, kan eg sjå det, kan eg sjå det ganske klårt

    Eg kan sjå deg stå, eg kan sjå deg gå
    Like til mi dør, slik du gjorde før
    Då himmelen var blå
    Eg kan sjå deg stå, eg kan sjå deg gå
    Like til mi dør, slik du gjorde før
    Då himmelen var blå

    Du sa det var ingenting som måtte slettast
    Du sa det var ingenting som ikkje kunne stå
    Du sa det var ingenting som trong rettast
    Men då eg kom innom, kva var det du gjorde på?
    Eg var der i Åna-Sira, eg var der i Hommersåk
    Eg var der då du var gira, eg var der då du var fjåk

    Eg kan sjå deg stå, eg kan sjå deg gå
    Like til mi dør, slik du gjorde før
    Då himmelen var blå
    Eg kan sjå deg stå, eg kan sjå deg gå
    Like til mi dør, slik du gjorde før
    Då himmelen var blå

    Gjev det fanst ein veg tilbake
    Ein veg i rom, ein veg i tid
    Du sa du kjende jorda skake
    Som om noko fór forbi

    Dei sa det var ingenting å ta på veg for
    Dei sa me alltid var eit umake par
    Dei spurde meg kva eg enno såg på deg for
    Eg såg ikkje på deg, eg såg på den du var
    Me var saman på Roskilde, me var saman i Berlin
    Om eg hadde fått meg til det, skulle eg sagt deg du var fin

    Eg kan sjå deg stå, eg kan sjå deg gå
    Like til mi dør, slik du gjorde før
    Då himmelen var blå
    Eg kan sjå deg stå, eg kan sjå deg gå
    Like til mi dør, slik du gjorde før
    Då himmelen var blå

  • 4Haust

    «Fatt deg kort no», sa dei til meg
    «Og prøv å vere relevant.»
    Eg sa, «Eg kan kje garantere det,
    Men eg lovar å snakke sant.
    Av og til så kjennest som om det blæs
    Og allting sit litt laust.»
    Det går mot haust.

    Ganske snart så samla det seg
    Ei folkemengde stor.
    Alle undrast kva det var,
    Men ingen sa eitt ord.
    Eg såg spørjande på sidemannen,
    Men han berre såg tilbake, taust.
    Det går mot haust.

    Det hender at eg ønskjer
    At eg kunne dra herfrå,
    Men eg lar deg ikkje vere att her,
    Det kan du stole på.
    Om dei spør koss eg handsama deg,
    Så håpar eg at du kan svare raust.
    Det går mot haust.

    Somme har eit embete,
    Somme har ei gate eller ei bod.
    Somme, dei har songane
    Som dei skreiv med sitt eige blod.
    Eg vakna i dag tidleg
    Og eg kjende at eg fraus.
    Det går mot haust.

  • 5Har du hatt den kjensla

    I blant vet du i et glimt hvordan en hel sang skal være, etter at du har «hørt» bare noen ord eller toner. «Har du hatt den kjensla» var en slik sang. En journalist spurte meg nylig om jeg synes det er lett eller vanskelig å skrive sanger. Jeg oppdaget at jeg ikke kunne svare verken «det er lett» eller «det er vanskelig». Jeg tenker på låtskriving mer som et landområde jeg vet jeg må gjennom for å komme dit sangen er. Terrenget og lengden på turen kan variere. Musikalsk kunne denne sangen gjøres på to måter. Enten som en sentimental countrylåt (slett ikke feil) eller i en mer rocka versjon. Vi gikk for det siste.

    Har du hatt den kjensla
    At alt er ei erstatning
    For eitt eller anna
    Der ute ein stad
    Har du hatt den kjensla
    Du berre tar det med fatning
    Mens du prøver å hugse
    Kva engelen sa

    Har du hatt den kjensla
    Har du vakna opp
    Og kjent etter varmen
    Frå ein ikkjeeksisterande kropp
    Har du hatt den kjensla
    Har du sovna inn
    Med tårer på puta
    Tårer på kinn

    Har du hatt den kjensla
    At noko er gale
    At det er noko viktig
    Som du har gløymt
    Har du hatt den kjensla
    At du held berre skalet
    At det som var inni
    Enno ligg gøymt

    Har du hatt den kjensla
    Har du vakna opp
    Og kjent etter varmen
    Frå ein ikkjeeksisterande kropp
    Har du hatt den kjensla
    Har du sovna inn
    Med tårer på puta
    Tårer på kinn

    Har du hatt den kjensla
    At livet går frå deg
    Som eit lokaltog
    På ein stasjon
    Eg vakna i morgons
    Og det eg tok på meg
    Høvde perfekt for
    Ein mann utan von

    Har du hatt den kjensla
    Har du vakna opp
    Og kjent etter varmen
    Frå ein ikkjeeksisterande kropp
    Har du hatt den kjensla
    Har du sovna inn
    Med tårer på puta
    Tårer på kinn

  • 6Alle

    Alle hadde sett sin lit til deg
    Alle ville ha ein bit av deg
    Alle skulle preike skit med deg
    Alle seier dei snart bryt med deg

    Alle sa dei var i takt med deg
    Alle hadde gjort ei pakt med deg
    Alle gjekk i same drakt som deg
    Alle er fulle av forakt for deg

    Alle la seg nasegrus for deg
    Alle reiv i eit glas juice på deg
    Alle kom som i ein rus rundt deg
    Alle stod og ropte fus for deg

    Alle prata om ein deal med deg
    Alle samla på ei fil om deg
    Alle stilte i profil for deg
    Alle som lek som ein sil om deg

    Alle kvinner gav seg hen til deg
    Alle bruer stod i spenn for deg
    Alle sjansar kom igjen til deg
    Alle ofra sine menn for deg

    Alle klauv opp på ein kross for deg
    Alle heiv seg i ein foss for deg
    Alle ropte høgt og slost for deg
    Alle ønskte kome kloss på deg

    Alle ønskjer det var over no
    Alle vil helst berre gå til ro
    Alle angrar på kor hen dei stod
    Alle her som er av kjøt og blod

    Alle
    Absolutt alle

  • 7Vel av garde

    Som flere av sangene på «Rapport frå eit grensehotell», startet denne som et rent dikt. Noen inviterte meg med på en opplesning med gjendiktninger av Rainer Maria Rilke. Flotte dikt, deriblant flere sonetter, og morgenen etter satte jeg meg ned og skrev min egen sonett. Om utferdstrang og kjærlighet og om «båndene som binder», som Johnny Cash synger om.

    Eg skulle gjerne sett deg vel av garde
    Kor enn du tenkjer reise no i kveld
    Eg skulle gjerne late tvilen fare
    Men kan kje fri meg for han likevel
    Eg skulle gjerne sagt du gjer det rette
    At du kjem til ein annan, betre by
    Men koss eg enn ser på det, gjenstår dette
    Når du kjem fram, så treng du meir enn ly
    For det som me har saman, det er ekte
    Den kjelda som sprang mellom oss, var klår
    Du veit det godt, det står kje til å nekte
    Du finn kje betre veg enn vegen vår
    Men om du dreg, når alt er sagt og gjort,
    Finst du i meg, du reiser aldri bort

  • 8Hud mot hud

    Alt er i endring
    Lekam og sjel
    Det gjev inga lindring
    Men det forklarar ein del
    Sist eg var hjå deg
    Var det så klart
    At du sa ifrå deg
    Rolla di snart

    Men ein gong såg du støtt min veg
    Og ein gong drøymde eg om deg
    Og ein gong låg me hud mot hud
    Eg med ein stabel med bøker
    Og du utkledd som brud

    Det sprakar og gnissar
    Eg kjem ikkje fram
    Eg står her og gissar
    Vilt på ditt namn
    Eg trur kje du sa det
    Før du gjekk bort
    Du berre sa «Ha det»
    Og forsvann inn ein port

    Men ein gong såg du støtt min veg
    Og ein gong drøymde eg om deg
    Og ein gong låg me hud mot hud
    Eg med mine djevlar
    Og du med din bortkomne gud

    Alt har ein ende
    Somme ting to
    Svaret du sende
    Studerer eg no
    Du skriv at du har det
    Storveges i alt
    Eg trur at eg tar det
    Med ei klype salt

    For ein gong såg du støtt min veg
    Og ein gong drøymde eg om deg
    Og ein gong låg me hud mot hud
    Eg fri i mi armod
    Og du tyngd av ditt skrud

  • 9Einsam utan deg

    Eg har ein tung veg å gå
    Eit langt lerret å bleike
    Eg har ei mengd å endre på
    Eg har kje tid til å leike

    Eg har ei sak som ligg og gneg
    Som eg ikkje får fred for
    Du sa ditt svar var endeleg
    Er det rart eg er nedfor?

    Eg er einsam, einsam utan deg
    Det står beint fram, beint fram
    Dårleg til med meg

    Eg har eit sår som ikkje gror
    Ein ting som støtt ligg på meg
    Eg har ei rose på mitt bord
    Eg har slik hug til å sjå deg

    Eg har ein draum der eg går
    Gjennom eit brennande landskap
    Eg har ein annan der eg står
    Og mønstrar mitt mannskap

    Eg er einsam, einsam utan deg
    Det står beint fram, beint fram
    Dårleg til med meg

    Eg har ein lovnad fram i tid
    Om at alt skal bli annleis
    Du sa ein gong at du var mi
    Det har eg tru på framleis

    Eg er einsam, einsam utan deg
    Det står beint fram, beint fram
    Dårleg til med meg

  • 10Oppløyst og medtatt

    Eg er oppløyst og medtatt
    Eg har høyrt det er vedtatt
    At du skal dra bort
    Ein heilt annan stad
    Kanskje er du forfremma
    Kanskje vil einkvan hemna seg
    På meg, eg veit kje
    Og eg er likeglad

    Når flyet ditt lettar
    Og skylaget slettar
    Kvart spor etter alt som
    Me hadde i lag
    Skal eg hugse å tenkje
    På kvar stein eg såg blenkje
    Medan sola stod høgt
    Medan det enno var dag

    Mor di har synt meg
    Og bror din har tynt meg
    Eg har fått full behandling
    Det har me slått fast
    Eg er takksam og bitter
    Eg er fri og bak gitter
    Eg er eit skip som ligg djupt
    Og tar inn meir last

    Eg er påkledd og naken
    Eg søv og er vaken
    Eg er søkkrik og tiggar
    Eg veit ikkje kva
    Eg er fri for klisjear
    Og tom for idear
    Eg lengtar allereie
    Ein heilt annan stad

    Medan himmelen mørknar
    Og alt rundt meg størknar
    Går tankane mine
    Dit du er på veg
    Kanskje går du i land no
    På ei endelaus strand no
    Kanskje snur du deg hastig
    Og tenkjer på meg

    Eg er oppløyst og medtatt
    Eg har høyrt det er vedtatt
    At du skal dra bort
    Ein heilt annan stad
    Kanskje er du forfremma
    Kanskje vil einkvan hemna seg
    På meg, eg veit kje
    Og eg er likeglad

  • 11Farsfolket

    Eg har gått omkring åleine
    I kjærleiksskuggens dal
    På leit etter den eine
    På ein sti så altfor smal

    Eg vil reise heim til farsfolket
    Sjå kva stoff eg er gjort av
    Reise heim til farsfolket
    Sjå kvar vogge, sjå kvar grav

    Eg har teke mine sjansar
    Eg har gripe det eg såg
    Eg har knytt skjøre alliansar
    Eg har hoppa mellom tog

    Eg vil reise heim til farsfolket
    Finne ut kor eg kjem frå
    Treng kje gruble, treng kje tolke
    Treng berre høyre og å sjå

    Dei sa me utfylte kvarandre
    Dei som såg oss to i lag
    Tung er vegen eg må vandre
    Det er ei lang natts ferd mot dag

    Eg vil reise heim til farsfolket
    Som eg skulle ha gjort før
    Reise heim til farsfolket
    Der ikkje tak og vegger blør

    Det er rart koss ting kan snu seg
    Du sa du hadde meg så kjær
    I denne verda må ein bu seg
    På avskil, det er slik det er

    Eg vil reise heim til farsfolket
    Denne byen er så kald
    Alle her ser etter ein rygg å dolke
    Eg vil reise heim, det er det eg skal

    Eg vil reise heim til farsfolket
    Forbi svingen og litt til
    Kome heim til farsfolket
    Der elva renn så still

Bidragsytere

Produsert av Lars Voldsdal
Mikset av Lars Voldsdal
Mastret av Greg Calbi ved Sterling Sound, New York

Tom Roger Aadland: vokal, gitar, munnspill
Kjetil Steensnæs: el-gitar, akustisk gitar, pedal steel, vokal
David Wallumrød: piano, Hammond, Clavinet, Prophet5
Tor Egil Kreken: bass, vokal
Erland Dahlen: trommer, perkusjon
Lise Voldsdal: strykearrangement, fiolin, bratsj
Lars Voldsdal: mando-gitar, el-gitar
Grethe Svensen: vokal
Robert Post: vokal
Raffaele Malanga: vokal

Grafisk design: Raffaele Malanga, Far Studios, London
Foto: Edgar G. Bachel